رنگ ها و ترکیب رنگ در نورپردازی و معماری نور
ما از کودکی با رنگ های متفاوت آشنا شدیم ، و مداد رنگی های رنگارنگ دوست دوران کودکی ما بوده اند.بسیاری از ما اصول اولیه ترکیب رنگ را به صورت تجربی فرا گرفتیم،رنگ آبی را با زرد مخلوط کرده و به رنگ سبز رسیده ایم ، یا با ترکیب قرمز و سبز رنگ قهوه ای را می ساختیم.ترکیب رنگ همیشه برای ما جالب بوده است و جذاب، و این جذابیت در نورها نیز حکم فرمایی می کند.
تفاوت ترکیب رنگ در نور و نقاشی :
طیف نور رنگی و ترکیب نورهای متفاوت
جالب است بدانید ، بر خلاف ذهنیت پایه ما نسبت به ترکیب رنگ -که در نقاشی ما به واسطه ترکیب سه رنگ اصلی (قرمز،زرد و آبی) انجام می دادیم- ترکیب رنگ در نور بسیار متفاوت است.سال ها قبل که نقاشی میکردم،و از ترکیب رنگ های پایه نقاشی برای ساخت رنگ بهره می بردم،بسیار جای تعجب بود وقتی که می دیدم سه رنگ سبز، آبی و قرمز بر روی تلویزیون های رنگی به عنوان رنگ های اصلی نقش بسته اند.وقتی با دقت بیشتری به صفحه لامپ کاتودی تلویزیون نگاه می کردم و این سه رنگ را می دیدم ، برای من تعجب آور بود که چگونه می توان با این سه رنگ به تمام رنگ ها دست پیدا کرد.نکته ای که من از آن غافل بودم ، این بود که در واقع اصول ترکیب رنگ در نور و نقاشی متفاوت هستند.در نقاشی نمی توان از ترکیب رنگ های سبز وقرمز به رنگ زرد دست یافت، و رنگ قهوه ای از این ترکیب حاصل می شود(به علت خاصیت فیلتری رنگدانه ها)، در صورت که در نور با ترکیب رنگ های سبز و قرمز ، رنگ زرد حاصل می شود.در نقاشی با ترکیب تمام رنگ ها به رنگ قهوه ای تیره می رسیم (به دلیل همان خاصیت فیلتری رنگ) در صورتی که از ترکیب تمام طیف رنگ های نور در نقاشی به رنگ سفید می رسیم.
در واقع نکته ای که در تحلیل رنگ نور وجود دارد ، این است که در ترکیب دو نور متفاوت ، نور ها با یک دیگر جمع می شوند ، اما در ترکیب دو رنگ متفاوت ، رنگ ها به صورت ترکیبی هم با دیگر رنگ ها جمع می شوند و هم یک دیگر را فیلتر می کنن.پس از ترکیب نور قرمز و سبز در نور ، نور زرد که رنگ مابین این دو رنگ در طیف نور است ایجاد می شود، اما در ترکیب رنگ سبز و رنگ قرمز ، رنگ زرد +رنگ سیاه حاصل می شود ، که همان رنگ زرد تضعیف شده یا قهوه ای می باشد.
رنگ نور خالص و ترکیبی :
نکته دیگر که باید در تحلیل رنگ نور متذکر شد ، این است که ما دو نوع رنگ در نور داریم ، رنگ نور خالص (مثل ارغوانی خالص و زرد خالص) ، یا رنگ نور ترکیبی (مثل ارغوانی حاصل از ترکیب نورهای آبی و قرمز ، یا زرد حاصل از ترکیب نورهای سبز و زرد).ای
یک نوع استروسکوپ ساده
ن ترکیب می تواند ناشی از چند نور به جای دو نور باشد.برای این که بتوان این دو نوع نور را از یک دیگر تشخیص داد ،می توان از یک منشور بهره برد.این همان روشی است که در به دست آوردن طیف نور یک منبع نور سفید و محاسبه مقدار CRI کاربرد دارد.به این صورت که با عبور یک طیف باریک از نور یک منبع نور از یک منشور شیشه ای و قرار دادن یک صفحه سفید در فاصله مناسب ، می توان طیف رنگ آن نور را روی صفجه سفید ملاحظه کرد.
چگونه ترکیب رنگ منابع نور را تحلیل کنیم ؟
سوالی که در این جا پیش می آید ، این است که بهترین راه و ساده ترین راه برای بدست آوردن نتیجه حاصل از یک ترکیب رنگ چیست؟حتما تا به حال با نرم افزار های گرافیکی همچون نرم افزار paint و photoshop کار کرده اید.این نرم افزار ها پالت رنگی دارند که نشان دهنده طیف کامل نور است.به هنگام انتخاب رنگی خاص در این پالت،مقداری خاص به صورت RGB در گوشه این پالت دیده می شوند.این راه مرسوم ترین و ساده ترین و در عین حال کاربردی ترین راه برای محاسبه ترکیب رنگ نور است (مثل چیزی که در مانیتور ها داریم).به این ترتیب که ما هر نور را به مقادیر تقریبی R (قرمز) ، G (سبز) و B (آبی) تجزیه می کنیم(البته این تجزیه تقریبی و قراردادی است ، چون نور های خالص به این مقادیر تجزیه نمی شوند) ، سپس مقادیر Rو G و B نور هایی که قرار هست با هم ترکیب شوند با هم جمع می کنیم ، مقدار نهایی شامل سه مقدار برای R و G و B خواهد شد ، این مقادیر را بر مقدار ماکزیموم این سه تقسیم می کنیم و در عدد 255 ضرب می کنیم ، نتیجه نهایی سه مقدار اصلاح شده برای R و G و B است.این سه مقدار را در پالت یک نرم افزار گرافیکی قرار می دهیم و رنگ حاصله را مشاهده می کنیم.
طیف های مختلف رنگ و نور در یک نرم افزار گرافیکی
البته باید متذکر شویم که این روش ، روشی تقریبی است.در واقع ترکیب نور به این راحتی و صد در صد خطی نیست.برای پی بردن به این مطلب می بایست منحنی حساسیت چشم انسان به هر رنگ را ملاحظه نمایید.این منحنی در تقریبی که ما به کار می بریم یک منحنی نیمه خطی و ساده است.
اسپکتروم نور مرئی
منحنی حساسیت چشم انسان به طیف های مختلف نور مرئی
